Geç Hitit Devletleri varlıkları sürdürmeye başladığı günden yıkıldıkları zamana kadar Urartu ve Asurlular’a bağımlı olmuşlardır. Ayrıca bu devletler Asurlular’a vergi vermektedir.




Milattan önce 730 yılında kendine Büyük Kral ünvanını veren ve Asurlular’a vergi vermeyi reddeden Tabal hükümdarı Wassusarma Asurlular tarafından tahttan indirilmiştir. Onun yerine krallık soyundan olmayan Hulli, Asurlular tarafından Tabal kralı yapılmıştır. Daha sonra Asurlular Sam’al kentini aldı ve kenti yaktı, yıktı. Bu olaydan sonra Asur valileri tarafından yönetildi ve Asur iradesi orada kalıcı olmuştur.

II. Şarrukin zamanında Asurlular; Elam, Frigya, Mısır ve Urartularla ittifak kuran Geç Hitit Devletleri’yle mücadele etmiştir. Bu dönemde Que ve Hilakku Devletleri II. Şarrukin zamanında fethedilmiştir.

Tabal’ın yerel krallarından Kiakki, Muşki Kralı Mita tarafından kendi tarafına çekilince, II. Şarrukin Tabal’a milattan önce 718 yılında bir sefer düzenlemiştir. Bu sefer sonrasında Kiakki’nın yerine Atunalı Matti’yi tahta geçrimiştir. Daha önce Asurlular’a isyan eden Tabal Kralı Hulli’nin hakları II. Şarrukin tarafından geri verilmiştir. Hulli’de buna karşılık olarak Asurlular’a sadık kalmıştır. II. Şarrukin, Hulli’den sonra yerine geçen Ambaris’le kızını evlendirir. Ayrıca Asurlular Hilakku Devletini de alarak Tabal’a vermiştir. Bunun tek nedeni, kendileriyle Frigya ve Urartu Devletleriyle bir tampon bölge oluşturmaktır. Bu tampon bölge ile ayrıca ittifak kurmalarını engellemişlerdir.

En güçlü Geç Hitit Devleti olan Kargamış Friglerin desteğiyle Asurlular’a karşı ayaklanmıştır. Kendisine vergi veren Kargamış’ın bu ayaklanmasına karşılık Asurlular savaş başlatmıştır. Bu savaşta Frigya ve Urartu Devletleri destek vermeyince Kargamış, Asurlular’a mağlup olmuş ve tarihe karışmıştır.

II. Şarrukin milattan önce 715 yılında Frigler’e karşı Batı Que’a düzenlediği seferden galip çıkmıştır. Bu sonuçla Que’da Asur alehine olan düzeni tekrar lehine çevirmiştir. Bununla birlikte Hilakku’da tekrar Asur denetimine girmiştir. Bu olaydan 2 sene sonra yani milattan önce 713 yılında, Tabal Kralı Ambaris Frigler ve Urartular’la işbirliğine gitmiştir. Bunu öğrenen II. Şarrukin Tabal Devleti’ni ilhak eder. Bununla birlikte Hilakku Devleti de alınır. Bu olaylar sonucunda Hilakku ve Tabal direkt olarak Asurlular’a bağlanmıştır.

Milattan önce 712 yılında II. Şarrukin Melid ve Kammanu’ya bir sefer yapmıştır. Bu iki devlet kral Gunzinanu döneminde birleşmiştir. II. Şarrukin başa geldiğinde Gunzinanu’nun yerine Tarunazi’yi tahta çıkarmıştır. Ancak Tarunazi’nin çıkarttığı isyan milattan önce 712’de düzenlenen seferin nedenidir. Asurlular’ın saldırısı sonucunda Melid düşmüştür. II. Şarrukin, Melid’in idaresi Kummuh Kralı Mutallu’ya vermiştir.

Milattan önce 711 yılında Gurgum Devleti Asur egemenliğine girer ve bir Asur eyaleti olur.

II. Şarrukin milattan önce 708 yılında Kummuh’a saldırdı. Bu saldırı sırasında Mutallu ailesi ile birlikte kaçtı. Bunun sonucunda Kummuh ve Melid Asur egemenliğine girdi.

Bu olaylar sonrasında Geç Hitit Devletleri teker teker Asur egemenliğine girdi ve bu bölgeler Asur valileri tarafından yönetildi. Asurlular’ın egemenliği ile siyasal kimliklerini yitiren ve göç ettirilen krallıklar zamanla kültürel kimliklerini kaybetmişlerdir.

Anadolu Uygarlıkları / Geç Hitit Devletleri

Benzer İçerikler
Pessinus (Ballıhisar)

Pessinus, ana tanrıça Kibele kutsal yerleşmesiyle “Rahipler Devleti” adını alan antik bir Frig yerleşmesiydi. Eskişehir'in Sivrihisar ilçesi yakınlarında bulunan Pessinus, Devamını oku

Ammuna

Ammuna, Hitit Erken Krallığın en kısa hükümdarlarından birisi olan Zidanta'nın oğludur. Ammuna tahta babasını öldürerek geçmiştir. Erken krallığın karanlık zamanlarında hükümdar olan Ammuna, Devamını oku

Çatalhöyük Mimarisi

Çatalhöyük Mimarisi, Konya ovasında yer alan Çatalhöyük yer alan binaların anayapını oluşturur. Çatalhöyük'te binlerce yıllık tarihi boyunca üst üste inşaa Devamını oku

Truva IV Katman

Erken Tunç Çağı’nın son yerleşimini oluşturan 4. katman Truva 5 yapım evresinden oluşmuştur. Bu katmanda sur duvarları da yoktur. Kil Devamını oku

IV. Tuthaliya

Hattuşili ve Puduhepa’nın oğlu IV. Tuthaliya, M.Ö. 1236 yılında tahta geçti. IV. Tuthaliya Hitit İmparatorluğu’nda pek görülmeyen şekilde veliaht gösterilerek tahta çıktı. O zamanda Devamını oku

Truva

Truva, Homeros’un İlyada ve Odeyssia destanlarına konu olmuş olan, günümüzde Çanakkale’nin Tevfikiye Köyü yakınlarında bulunan tarih sahnesinin en önemli kentlerinden Devamını oku

Limantepe

Limantepe, İzmir'in Urla ilçesinde yer almaktadır. Bölgede ilk kazılar 1950 yılında Ekrem Akurgal tarafından gerçekleştirilmiştir. Tunç çağı yerleşimi olan Limantepe'de Devamını oku

Geç Hitit Devletleri Coğrafyası

Geç Hitit Devletleri Tuz Gölü’nün güneydoğusu ile Fırat Nehri’nin batısı arasındaki bölgeye yayılmıştır. Geç Hitit Devletleri’nden biri olan Tabal Devleti sınırları o Devamını oku