II. Rusa | Anadolu Uygarlıkları

Milattan önce 685 ile 645 yılları arasında hüküm süren II. Rusa döneminde Urartular bir yeniden yapılanma ve yükselme dönemine girmiştir. Bu dönemde kaleler, barajlar, sulama kanalları ve görkemli şehirler ile ülkenin imarına çok büyük bir önem verilmiştir.

Asur’lar karşısında kaybedilen savaşlar sonrasında sorunlarla boğuşan Urartu Krallığı’nın başına geçen II. Rusa devlete bir rönensans dönemi yaşatmıştır. Bu dönemde yapılan kalelerde büyük bir özenle yapılmış tapınaklar, yönetim yapıları ve depolama binaları vardır. Bu kaleler şunlardır; Ermenistan’ın Sevan Gölü yakınlarındaki Karmir Blur (Teişebani), İran yolunu korumak için İran’da yaptırdığı Bastam Kalesi (Rusa-i Uru. Anlamı Rusa’nın küçük kenti), Bitlis’te Adilcevaz Kef Kalesi, Van’da Toprakkale (Rusahinili) ve Van Gölü’nün doğusunda bulunan Ayanis Kaleleridir (Rusahinili Eidiru kai. Anlamı Eidiru Dağı önündeki Rusa kenti). Sadece kale yaptırmakla kalmayan II. Rusa barajlar ve sulama kanalları da yaptırmıştır. Bunların en önemli olanı Erek Dağı’nın eteklerinde bulunan Keşiş Göl Barajıdır.

İmar faaliyetlerinden farklı olarak II. Rusa döneminde ayrıca idari ve ekonomik alanlarda da bazı reformlar yapılmıştır. Örnek olarak, depolama ve dağıtım sistemleri değiştirilmiştir. Kale dışında yaşayan halka daha kolay bir şekilde yiyecek dağıtmak için kalelerdeki depolardan dışa açılan bir kanalla yiyecekler aşağı kente dağıtılıyordu.

II. Rusa’nın birbirini dik kesen cadde ve sokaklardan oluşan ızgara planlı kentlerinde yaşayanlar farklı etnik gruplara mensup olan ve Etiu, Hate, Muşki ve Supani ülkelerinden getirilen insanlardı.

II. Rusa döneminde Urartu Krallığı’nda ilk kez yazı için kil tabletler kullanılmıştır. Daha önceleri yazıyı sadece kaya yüzeylerine oyulmuş yazıtlarda kullanmışlardı. Onun döneminde kil tabletler üzerine çivi yazısıyla yazmışlardır. Bugüne kadar bulunan bütün tabletler II. Rusa dönemine aittir. Tabletler gibi sanat eserlerinin de neredeyse tamamı II. Rusa dönemindendir.

Urartu Devleti için Kimmerler ve İskitler, II. Rusa döneminde de sorun yaratıyorlardı ancak II. Rusa onlarla anlaşarak bu sorunu çözdü ve bunların ülkesinden geçmesine izin verdi.

II. Rusa Urartu Devleti’nin güçlü olan son hükümdarıdır. Ondan sonra devlet hızlı bir şekilde gerileme ve yıkılma dönemine girdi. Bu hızlı yıkılmaya II. Rusa’nın mali açıdan büyük masraflar getiren imar faaliyetlerinin etkisi olmuş olabirlir.

Anadolu Uygarlıkları / Urartular